Η ιστορία των αθλητικών σωματείων και της σπουδαίας δράσης τους στην Κωνσταντινούπολη, ξεκινά από τον προπερασμένο αιώνα… Στα 1877 δημιουργείται ο Ερμής Κωνσταντινουπόλεως με έδρα το Πέραν. Είναι το πρώτο αθλητικό σωματείο στην ιστορία της Τουρκίας και φυσικά η πρώτη ελληνική ομάδα της Πόλης. Ακολουθεί ο Ηρακλής Ταταούλων το 1896, προπομπός του θρυλικού ΑΟ Ταταύλα που μετονομάστηκε στην πορεία σε Κουρτουλούς. Ένας από τους δυο ελληνικούς συλλόγους της Πόλης που υπάρχουν ακόμη και σήμερα. Το 1899 δημιουργούνται τα «Ολύμπια» και ακριβώς στο γύρισμα του αιώνα, το 1900 ο Θησέας Βαφεοχωρίου.
Ο αθλητισμός πλέον βρίσκεται σε πλήρη άνθιση για τον ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης. Η μια ομάδα διαδέχεται την άλλη. Οι ομογενείς επικεντρώνονται στον αθλητισμό και τον πολιτισμό ως τα πλέον σημαντικά εργαλεία διάσωσης της ρίζας τους… Πολλές ομάδες δημιουργούνται με ξεχωριστή και σημαντική παρουσία. Ο Περσεύς Κοντοσκαλίου, η Ελπίς και ο Αχιλλεύς Χαλκηδόνος, ο Άρης Μεγάλου Ρεύματος, η Φιλαθλητική Λέσχη Μοδίου, ο Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Μοδίου, το Καδή Κιοϊ (Χαλκηδόνα), το Βυζάντιο, ο Κυναίγειρος, ο Κανάρης και ο Αστήρ Ταταούλων, ο Αστήρ στο Κουζκουντζούκι, ο Αρίων Σιρκεντζί, ο Φειδιππίδης Μεσοχωρίου, ο Ζευς στο Σαλματοβρούκι, ο Μίλων Κροτωνιάτου, ο Αίας και Βυζάντιο Διπλοκιόνιου (το σημερινό Μπεσίκτας), ο Μίλων και τα Ολύμπια Μακροχωρίου, ο Αχιλλεύς Ορτάκιοϊ, ο Μέγας Αλέξανδρος Βαθυρύακκος, ο Αστήρ Χάλκης, ο Ιάσων Υψωμαθείων, ο Ερμής και ο Απόλλων Βλάγκας, το σημερινό Yeni Kapi όπου εντοπίστηκε ο θρυλικός στόλος του Θεοδόσιου.
Μια ιστορία από το Πέραν…
Το 1914 ιδρύεται ο ΑΣ Πέραν, ένας σύλλογος που κατάφερε να περάσει στην ιστορία κατακτώντας το πρωταθλήτρια Τουρκίας το 1919. Μετά τα γεγονότα του ’22 αναγκάζεται να αλλάξει όνομα, αρχικά σε Πέρα Κλουμπ και στη συνέχεια σε Μπεϊογλου Σπορ, όπως είναι ακόμη και σήμερα η ονομασία του.
Με το ξεριζωμό του ’22, μια ομάδα επιφανών Κωνταντινοπουλιτών, λόγιων, πολιτικών, δημοσιογράφων, επιχειρηματιών και αθλητών με δυνατή παρουσία στην Πόλη, σκέφτονται τη συνέχεια… και ονειρεύονται μέσα από τη δημιουργία ενός αθλητικού σωματείου τη διατήρηση της αθλητικής δράσης και όχι μόνο… της Πόλης. Η πρώτη συνάντηση στην οποία αποφασίστηκε η ίδρυση της Αθλητικής Ενώσεως Κωνσταντινουπόλεως πραγματοποιήθηκε στις 13 Απριλίου του 1924 στην Οδό Βερανζέρου 24, στην περίφημη Στοά Λουξ. Η ιδρυτική συνέλευση έλαβε χώρα στις 30 Μαΐου 1924. Πάνω από 40 ήταν τα ιδρυτικά μέλη. Ανάμεσα τους… Αιμίλιος Ιωνάς, Μενέλαος Ιωνάς, Κώστας Δημόπουλος, Μενέλαος Καροτσιέρης, Τιμολέων Τάγαρης, Κώστας Σπανούδης, Μίλτος Ιερεμιάδης, Στέφανος Κεχαγιάς, Νικηφόρος Ελεόπουλος, Παντελής Καραγιάννης, Φωκίων Δημητριάδης (σπουδαίος σκιτσογράφος για δεκαετίες στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ), Ευστράτιος Καραδενιζλής, Κωνσταντίνος Κωνσταντάρας, Αλέξανδρος Μακρίδης, Κώστας Ζαρίφης, Γιάννης Χρυσαφίδης, Κώστας Χρυσόπουλος, Βασίλης Φρυδάς, Φίλιππος Φλωρίδης, Αλέξανδρος Στρογγυλός, Λευτέρης Παξιμαδάς, Χρίστος Αλεξανδρίδης.
Στον κόσμο της ΑΕΚ έχει περάσει ιστορικά ένα μήνυμα ότι η ΑΕΚ είναι η συνέχεια της Πέρα Κλουμπ. Αυτό όμως δεν ευσταθεί… Στην Πέρα Κλουμπ έπαιζαν ο Κεχαγιάς και ο Ασδέρης που ήταν στην ΑΕΚ από την πρώτη χρονιά της δημιουργίας της και ο Νεγρεπόντης με τον Εμμανουηλίδη που ήρθαν το 1926, μετά από ένα σύντομο πέρασμά τους από τη Γαλλία.
Ο Μενέλαος Καροτσιέρης, προερχόταν από τον Ηρακλή Ταταύλων, ήταν αθλητής της Πάλης, της Άρσης Βαρών και της Σφαιροβολίας.
Αιμίλιος και Μενέλαος Ιωνάς ήταν αθλητές στίβου του Μεγάλου Αλεξάνδρου Βαθυρρύακος.
Ο Κώστας Δημόπουλος ήταν αθλητής στίβου στα Ταταύλα, ενώ στην ΑΕΚ έπαιξε και ποδόσφαιρο και μπάσκετ! Ο Μίλτος Ιερεμιάδης ήταν αθλητής του Στίβου στα Ταταύλα, ενώ ο Τιμολέων Τάγαρης ήταν αθλητικός παράγοντας στην Πόλη.
Ο Φλωρίδης ήταν μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Συνδέσμου Αθλητικών Σωματείων Κωνσταντινουπόλεως, όπως και οι Καροτσιέρης – Τάγαρης, ο Σπορίδης, ο Ζεμπούλης, ο Στρογυλλός και ο Γεωργιάδης ήταν αθλητές του Στίβου στα Ταταύλα, ο Μαζλουμής αθλητής στίβου, στα Ολύμπια Θεραπείων, ο Σισμάνογλου ποδηλάτης και ο Χρίστος Αλεξανδρίδης, που έγινε αθλητής και παράγοντας της ΑΕΚ, ποδηλάτης και αθλητής στίβου.
Ίδρυση ΑΕΚ
Τα πρώτα γραφεία της ΑΕΚ στήνονται στη Χριστιανική Αδελφότητος Νέων (ΧΑΝ) στην οδό Μητροπόλεως. Τον χώρο παραχώρησε στην Ένωση, ο καθηγητής του “Athens College” Νικόλαος Ελεόπουλος. Εκεί εκλέχτηκε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιό και συντάχθηκε το πρώτο καταστατικό της ΑΕΚ το οποίο αναφέρει μεταξύ άλλων: «… Σκοπός του Συλλόγου είναι η περισυλλογή και συγκέντρωσις των εκ Κωνσταντινουπόλεως εν Αθήναις και Πειραιεί αθλητών προς συνέχισιν του έργου των διαφόρων Αθλητικών Σωματείων Κωνσταντινουπόλεως, των οποίων ενεργά μέλη ήσαν οι αθληταί ούτοι, καθώς και η διάδοσις της γυμναστικής και του φιλάθλου αισθήματος παρά τη νεολαία και ιδία τη εκ Κωνσταντινουπόλεως τοιαύτη, προς διάπλασιν αλκίμων σωμάτων, ψυχών θαρραλέων και χαρακτήρων ευγενικών, ικανών προς εκπλήρωσιν πάντων των προς την Πατρίδα, τα άτομα, την Κοινωνίαν και την οικογένειαν υποχρεώσεων, ενισχυομένης ούτω εν πνεύματι αμίλλης και αδιασπάστου εθνικής αλληλεγγύης της προόδου του Έθνους».
Το 1ο διοικητικό Συμβούλιο της ΑΕΚ είχε την εξής διάταξη: Πρόεδρος: Κώστας Σπανούδης, Αντιπρόεδρος: Νικόλαος Ελεόπουλος, Γενικός Γραμματέας: Κώστας Δημόπουλος, Ταμίας: Τιμολέων Τάγαρης, Σύμβουλοι: Μενέλαος Καροτσιέρης, Μίλτος Ιερεμιάδης
Στο ιδρυτικό καταστατικό του 1924 γίνεται λόγος για ίδρυση τμημάτων ποδοσφαίρου, Στίβου, κολύμβησης, βόλεϊ, μπάσκετ και baseball (!) με ακριβώς… αυτή τη σειρά.
Οι πρώτες προπονήσεις των παικτών της ΑΕΚ και για αρκετό καιρό… πραγματοποιούνταν στον χώρο γύρω από τις Στήλες του Ολυμπίου Διός. Αργότερα παραχωρήθηκε στην ΑΕΚ το Γήπεδο του Παναθηναϊκού για τις προπονήσεις.
Ο πρώτος αγώνας της ιστορίας της ΑΕΚ έγινε στο τέλος του φθινοπώρου του 1924 με αντίπαλο τον Ολυμπιακό των Ανδριανοπουλέων, στο Φάληρο. Η ΑΕΚ νίκησε με 3-2 σκορπίζοντας ρίγη συγκίνησης και υπερηφάνειας στους πρόσφυγες.
Το γήπεδο στη Νέα ΦιλαδέλφειαΗ
Η κυβέρνηση Βενιζέλου με πιέσεις από τον πρόεδρο της ΑΕΚ, Κωνσταντίνο Σπανούδη ο οποίος ήταν στενός συνεργάτης του, παραχωρεί το 1930 έκταση στη Νέα Φιλαδέλφεια, με σκοπό τη δημιουργία αθλητικού χώρου. Μια καλοκαιρινή νύχτα του ’30 υπό το φως του φεγγαριού, δεκάδες πρόσφυγες, φίλοι της ΑΕΚ, με γυμνά χέρια και πολύ λίγα εργαλεία, χαράζουν το οικόπεδο, δημιουργώντας μια υποτυπώδη περίφραξη. Κόβουν τα δέντρα και ισοπεδώνουν τον χώρο για να μπορεί να είναι προσβάσιμος. Εκεί αρχίζει να προπονείται η ΑΕΚ μέχρι το 1934 οπότε και τοποθετούνται κιγκλιδώματα και δημιουργείται ο στίβος. Από το 1934 και επίσημα πλέον η ΑΕΚ έχει έδρα τη Νέα Φιλαδέλφεια, για τους αγώνες της.
Αλλαγή προφίλ
Το 1932 η Ένωση κατακτά τον πρώτο τίτλο της, το Κύπελλο Ελλάδας. Το 1939 η ποδοσφαιρική ομάδα κατακτά το πρωτάθλημα και το κύπελλο Ελλάδας ενώ το 1940 στέφεται και πάλι πρωταθλήτρια. Την περίοδο 1940–41 το Πρωτάθλημα Αθηνών διακόπτεται λόγω του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, ενώ η ΑΕΚ έχει πετύχει ευρεία νίκη επί του Ολυμπιακού με 7-3 σε φιλικό αγώνα, στις 29 Σεπτεμβρίου του 1940.
Στα χρόνια της Κατοχής και μετά… η ΑΕΚ αποτελεί φωλιά Αντίστασης. Δεκάδες αθλητές απ’ όλα τα τμήματα οργανώνονται στην Αντίσταση με διάφορους τρόπους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Ιωσήφ (Φίκος) Λεοντίδη. Υπήρξε αθλητής της ΑΕΚ, συγκρατούμενος του Κοντούλη και εμπνευστής της δημιουργίας τμήματος της ΕΠΟΝ μέσα στην ΑΕΚ! Η ιστορία κατέγραψε την διεξαγωγή ενός αγώνα ποδοσφαίρου ανάμεσα στην ΕΠΟΝ ΑΕΚ και ΕΠΟΝ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΑΘΗΝΩΝ, όπου στις φανέλες και των δυο ομάδων υπήρχε η επιγραφή ΕΠΟΝ. Επί δικτατορίας τον διέγραψαν από μέλος της ΑΕΚ χωρίς να τον αποκαταστήσουν μέχρι τον θάνατο του.
Ακόμη εντυπωσιακή είναι και η περίπτωση του ιστορικού ηγέτη του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη ο οποίος όταν ερχόταν στη Νέα Φιλαδέλφεια για να δει τη μητέρα του, έβρισκε πάντα την ευκαιρία να πάει στο γήπεδο για να θαυμάσει την αγαπημένη του ΑΕΚ.
Το 1942, ΑΕΚ και Παναθηναϊκός διοργανώνουν φιλικό αγώνα, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας με σκοπό να συγκεντρωθούν χρήματα για τους φυματικούς του Νοσοκομείου Σωτηρία. Οι Γερμανοί απαιτούν μέρος των εισπράξεων και ορίζουν δικό τους διαιτητή. Ο Κλεάνθης Μαρόπουλος και ο Τάσος Κρητικός ως αρχηγοί των ομάδων ανεβαίνουν στην εξέδρα και ανακοινώνουν στους χιλιάδες φιλάθλους ότι δεν θα παίξουν παρά τις παραινέσεις του τότε προέδρου του Παναθηναϊκού Απόστολου Νικολαΐδη να μην τραβήξουν το σχοινί. Οι παίκτες των δυο ομάδων και οι φίλαθλοι ξεχύνονται στους δρόμους και ξεκινά έτσι η πρώτη μεγάλη αντιπολεμική πορεία διαμαρτυρίας που καταλήγει στην Ομόνοια και διαλύεται με επέμβαση των κατοχικών δυνάμεων.
ΑΕΚ παντού…
Χαρακτηριστικό της δυναμικής του ονόματος, της ιστορίας και του εμβλήματος της ΑΕΚ, είναι η δημιουργία ομάδων με το όνομα ΑΕΚ σε συνέχεια της ΑΕΚ στην Αθήνα σε πολλές περιοχές… 458 ομάδες σε όλο τον κόσμο λέγονται ΑΕΚ ή έχουν το ίδιο έμβλημα με την Ένωση, τον δικέφαλο αετό. Τα στοιχεία όλων αυτών των ομάδων περιλαμβάνονται στο βιβλίο έρευνας «ΟΛΕΣ ΟΙ ΑΕΚ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» που κυκλοφόρησε το 2017 και ήδη έχει φτάσει στις 5 εκδόσεις! Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε την ΑΕΚ Θεσσαλονίκης που αποτέλεσε τον προπομπό του ΠΑΟΚ, την ΑΕΚ Αγίου Κωνσταντίνου στο Αγρίνιο, την ΑΕΚ Βόλου, την ΑΕΚ Γούβας, την ΑΕΚ Δραπετσώνος, την ΑΕΚ Κοκκινιάς σε μια γειτονιά απόλυτα προσφυγική… την ΑΕΚ Καβάλας, την ΑΕΚ Καλαμάτας, την ΑΕΚ Πατρών, την ΑΕΚ Αιγίου, την ΑΕΚ Καστέλλας, την ΑΕΚ Κολωνού, την ΑΕΚ Κρατικών Δράμας, την ΑΕΚ Σφαγείων, την ΑΕΚ Πύργου, την ΑΕΚ Χαλκίδας.
Εντυπωσιακή ιστορικά… είναι και η παρουσία της ΑΕΚ στο εξωτερικό, με ομάδες που δημιουργήθηκαν για να θυμίζουν την προσφυγιά, ενδεχομένως και δυο φορές, όπως για παράδειγμα η ΑΕΚ Μπελογιάννη στο ιστορικό χωριό της Βουδαπέστης. Ακόμη συναντάμε την ΑΕΚ Αβάνας, την ΑΕΚ Βενεζουέλας, της ΑΕΚ Παναμά, την ΑΕΚ Νέας Υόρκης, την ΑΕΚ Νταχάου, την ΑΕΚ Σίδνεϊ, την ΑΕΚ Βαλτιμόρης, την ΑΕΚ Ντιτρόιτ, την ΑΕΚ Σικάγο, την ΑΕΚ Λονδίνου, την ΑΕΚ Οντάριο στον Καναδά, την ΑΕΚ Ρίο στη Βραζιλία, την ΑΕΚ San Fernando στην Αργεντινή, την AEΚ Βανκούβερ…
Τίτλοι
Η ΑΕΚ στα χρόνια που μπόρεσε να αντισταθεί στο κατεστημένο, κατέκτησε τίτλους στην Ελλάδα και το εξωτερικό σε όλα τα αθλήματα… Επίσημα έχουν καταγραφεί οι εξής τίτλοι για την Ένωση:
Ποδόσφαιρο
• 12 Πρωταθλήματα Ελλάδας
• 15 Kύπελλα Ελλάδας
• 2 Σούπερ Καπ Ελλάδας
• 1 Λιγκ Καπ Ελλάδας
Μπάσκετ
• 1 Διηπειρωτικό Κύπελλο
• 2 Κύπελλα Κυπελλούχων Ευρώπης/Σαπόρτα
• 1 FIBA Τσάμπιονς Λιγκ
• 8 Πρωταθλήματα Ελλάδας
• 5 Κύπελλα Ελλάδας
Βόλεϊ Ανδρών
• 1 Λιγκ Καπ
Βόλεϊ Γυναικών
• 1 Πρωτάθλημα Ελλάδας
• 1 Σούπερ Καπ Ελλάδας
Χάντμπολ
• 1 Ευρωπαϊκό Κύπελλο
• 4 Πρωταθλήματα Ελλάδας
• 4 Κύπελλα Ελλάδας
Ράγκμπι Λιγκ Ανδρών
• 2 Πρωτάθλημα Ελλάδας
• 2 Πρωταθλήματα Ελλάδας 9’s
Ποδόσφαιρο Σάλας
Άνδρες
• 2 Πρωταθλήματα Ελλάδας
• 1 Κύπελλο Ελλάδας
• 2 Super Cup Ελλάδας
Γυναίκες
• 1 Πρωτάθλημα Ελλάδας
Ποδηλασία
• 7 Πρωταθλήματα Ελλάδας Ανδρών
• 10 Πρωταθλήματα Δημόσιας Οδού Ανδρών
• 5 Πρωταθλήματα Δημόσιας Οδού Ανδρών ομαδικής χρονομέτρησης
• 6 Πρωταθλήματα Πίστας Ανδρών
Στίβος
• 4 Πρωταθλήματα Ελλάδας Ανοιχτού Στίβου Γυναικών
• 3 Πρωταθλήματα Ελλάδας Κλειστού Στίβου Γυναικών
• 10 Πανελλήνια πρωταθλήματα Ανώμαλου δρόμου Ανδρών
• 3 Πανελλήνια πρωταθλήματα Ανώμαλου δρόμου Γυναικών
Πυγμαχία
• 6 Πρωταθλήματα Ανδρών
Πνγκ πονγκ
• 2 Πρωταθλήματα Ανδρών
Ξιφασκία
• 9 Πανελλήνια Πρωταθλήματα Σπάθης ομαδικού Γυναικών
• 2 Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Σπάθης ομαδικού Ανδρών
Μπόουλινγκ
1 Πανελλήνιο ομαδικό πρωτάθλημα ανδρών